Kategori: Makaleler

Kaç Tane Gümrük Var? Felsefi Bir Bakış Açısı Felsefe, dünyayı ve insanı anlamak için bir arayışa çıkan bir disiplindir. Bu arayış, genellikle soru sormakla başlar ve her soru, bir başka sorunun kapısını aralar. “Kaç tane gümrük var?” sorusu da bir anlamda bu felsefi arayışın bir parçası olabilir. Gümrük, hem somut bir kavram olarak devletlerin ticaret yaparken uyguladıkları vergilendirme noktalarından birini ifade eder, hem de soyut anlamda insanın sınırlarını ve engellerini gösteren bir metafor olabilir. Bu yazıda, gümrüğün ne olduğunu, sadece somut bir denetim noktası olarak mı anlamamız gerektiğini, yoksa toplumsal ve bireysel sınırlarımıza dair daha derin bir felsefi anlamı olup…

Öğretim Görevlisi Ne İş Yapar? Sınıf Kapısından İçeri Uzanan Görünmez Emeğin Samimi Hikâyesi İçten bir kabul ile başlayalım: Üniversite koridorlarında en çok görünen ama en az anlaşılan rollerden biri “öğretim görevlisi”dir. Derse girer, sınav yapar, not verir… ama iş yalnızca bunlardan mı ibaret? Aslında perde arkasında program tasarımından sektör iş birliklerine, etikten ölçme-değerlendirme mimarisine kadar uzanan büyük bir emek vardır. Gelin, hem kökenleri hem bugünkü yansımaları hem de gelecekteki potansiyel etkileriyle “öğretim görevlisi” rolünü birlikte açalım. Kökenler: Akademinin Ustası, Zanaatın Rehberi Ustalık Geleneğinden Modern Kampüse Akademinin ilk dönemlerinde “ders verme” ile “meslek pratiği”nin iç içe yürüdüğü bir yapı vardı. Öğretim…

İstanbul’un 39 İlçesi: Gücün, Kimliğin ve Vatandaşlığın Haritası Bir siyaset bilimci için İstanbul, sadece bir metropol değil; aynı zamanda iktidar ilişkilerinin, kurumsal yapının ve vatandaşlık bilincinin iç içe geçtiği bir laboratuvardır. Bu şehirde, her ilçe kendi mikrokozmosunu oluşturur; kendi siyasi kültürünü, ekonomik yapısını ve toplumsal dinamizmini yansıtır. Peki, İstanbul’un 39 ilçesi bize nasıl bir güç haritası sunuyor? Bu haritayı okurken, erkeklerin stratejik iktidar oyunlarını mı, yoksa kadınların demokratik katılım ve dayanışma pratiklerini mi görüyoruz? İktidarın Mekânı Olarak Şehir İstanbul, tarihin her döneminde iktidarın sembolü olmuştur. Bizans’tan Osmanlı’ya, Cumhuriyet’ten günümüz modern metropolüne kadar şehir, her zaman güç mücadelelerinin merkezindeydi. Bugün de…

Heyecan Neden Olur? Toplumsal Yapılar ve Bireylerin Etkileşimi Üzerine Bir Sosyolojik Bakış Toplumsal Normlar ve Heyecan: Bireysel Deneyimlerin Ardında Yatan Yapılar Heyecan, insanın yaşadığı duygusal bir deneyim olarak, yalnızca bireysel bir tepki olmanın ötesinde, toplumsal yapılar ve normlarla da şekillenir. Bir araştırmacı olarak, toplumsal dinamikleri anlamaya çalışırken hep şu soruyu sorarım: “Bireylerin heyecanı, toplumun genel yapısıyla nasıl bağlantılıdır?” Toplumsal normlar, bireylerin beklentilerini, duygusal tepkilerini ve sosyal rollerini derinden etkiler. Heyecan, kişisel bir duygu olmasının yanı sıra, toplumsal anlamlar ve değerlerle iç içe geçmiş bir tepkidir. Toplumda belirli rollerin, beklentilerin ve davranış biçimlerinin belirginleşmesiyle, bireylerin heyecan duygusu da farklı boyutlar kazanır.…

Hesap Cüzdanı Görüntüsü Nasıl Alınır İş Bankası? Toplumsal Yapıların Dijitalleşen Yüzü Üzerine Sosyolojik Bir Bakış Bir sosyolog olarak modern dünyanın gündelik alışkanlıklarına baktığımda, artık her eylemimizin bir “veri izi” bıraktığını fark ediyorum. Bankacılık işlemleri, bir zamanlar banko başında sıra beklerken kurulan insani temasların yerini, soğuk ekran dokunuşlarına bıraktı. İş Bankası hesap cüzdanı görüntüsü almak da artık fiziksel bir belge değil, dijital bir davranış biçimi haline geldi. Bu yazı, basit bir bankacılık eyleminin arkasında yatan toplumsal dönüşümleri, normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler açısından çözümlemeye çalışacaktır. Toplumsal Normlar ve Dijital Güvenin İnşası Toplum, güven üzerine inşa edilmiş görünmez bir ağdır. Bu…

Hep Yek Kaç Yaş Üstü? – Mizahın Sınırında İnsan Psikolojisine Bir Yolculuk Bir Psikoloğun Meraklı Girişi Bir film izlerken yalnızca gülmekle kalmaz, aynı zamanda kendi iç dünyamızla da yüzleşiriz. “Hep Yek” serisi, kaba mizahın, abartılı karakterlerin ve sosyal gerçekliğin karikatürize edilmiş hâlinin buluştuğu bir yapım olarak dikkat çeker. Peki, “Hep Yek kaç yaş üstü?” sorusu yalnızca bir yaş sınırı mı ifade eder, yoksa insan psikolojisinin neyi kaldırabileceğiyle ilgili daha derin bir anlam mı taşır? Bu yazıda, filmin yaş sınırlamasının ötesine geçerek, bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji perspektiflerinden “Hep Yek”i inceliyor olacağız. — Bilişsel Psikoloji Perspektifinden: Mizahın Algısal Haritası “Hep Yek”…

Plak Nasıl Yazılır TDK? – Bir Kelimenin Ardındaki Hikâye Bazı kelimeler vardır, sadece bir yazım kuralı değildir; bir anının, bir duygunun ve bazen de bir insanın hikâyesini taşır. “Plak” da tam olarak öyle bir kelime… Bugün size sadece bu kelimenin nasıl yazıldığını değil, onu çevreleyen duyguları ve anlam dünyasını da anlatmak istiyorum. Hazırsanız, kelimelerin ötesine geçen bir hikâyeye çıkalım. Bir Yazım Hatasının Başlattığı Yolculuk Bundan yıllar önce, yağmurlu bir sonbahar sabahında, Selim ve Elif bir kafede buluştu. İkisi de üniversiteden eski dosttu ama karakterleri birbirine zıttı. Selim her zaman stratejik düşünen, mantıkla hareket eden biriydi. Elif ise insanlara dokunmayı, onların…

Güven Veren Ne Demek? Antropolojik Bir Yolculukta İnsan ve Toplumun Bağ Kurma Biçimleri Bir antropolog olarak dünyayı dolaşırken ilk fark ettiğim şey, insanların güveni yalnızca sözlerle değil, davranışlarla, sembollerle ve ritüellerle ifade ettiğidir. Her kültür, kendi tarihsel deneyimi içinde “güven veren” kişiyi, nesneyi veya davranışı farklı biçimlerde tanımlar. Amazon ormanlarında bir toplulukta el sıkışma yerine göz teması kurmak, Japonya’da derin bir selam vermek, Anadolu’da bir misafire su ikram etmek… Hepsi aynı şeyi söyler: “Ben sana zarar vermeyeceğim.” Güven veren, aslında ilişkiyi sürdürülebilir kılan bir ritüel dilidir. Ritüellerin Gücü: Tekrarlanan Güven Antropolojide ritüeller, bir toplumun değerlerini görünür kılan eylemlerdir. Güven veren…

Açık söyleyeyim: “Mehmet Çuhadar hangi parti?” gibi bir başlık, aslında doğru kişi tanımlamasıyla başlamayı gerektiriyor — çünkü “Mehmet Çuhadar” adı tek bir kişiye özel görünmüyor; farklı “Mehmet Çuhadar”lar olabilir. Ancak elimizdeki bilgilere bakarsak, en yaygın referanslardan birinin Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile ilişkili olduğu yönünde kaynaklar var. ([usakhabermerkezi.com][1]) Ama hadi işin içine biraz da küresel bakış, yerel dinamikler ve halk algısı katalım: — Yerel Perspektif: CHP ve Uşak’taki Mehmet Çuhadar Uşak yerel basınında çıkan haberlerde “CHP camiasının sevilen ismi eski Belediye Meclis Üyesi Mehmet Çuhadar” ifadesi geçiyor. ([usakhabermerkezi.com][1]) Bu, en azından yerel düzeyde bu ismin CHP ile ilişkilendirildiğini gösteriyor. Yani…

Gürz Ne Demek TDK? Güç, İktidar ve Toplumsal Düzenin Sembolü Bir siyaset bilimci olarak insanlık tarihinin temel gerilimlerinden birini hep aynı kavram etrafında gözlemlerim: güç. Gücü elinde tutanla ondan etkilenen arasındaki bu ince çizgi, toplumların kaderini belirler. Türk Dil Kurumu’na göre “gürz”, “dikenli veya topuz başlı ağır sopa, savaş aleti” anlamına gelir. Ancak siyaset bilimi açısından bu kelime, yalnızca fiziksel bir silahı değil, iktidarın sembolik aracını da temsil eder. Gürz, sadece savaş meydanlarında değil, devlet aygıtının her katmanında görünmeyen bir “otorite topuzu” olarak karşımıza çıkar. İktidarın Gürzü: Kim Tutar, Kim Eğilir? Gürz, siyasal düzlemde iktidarın meşrulaştırılmış şiddetini simgeler. Devletin zor…